English
Uzun bir süredir Türkiye’nin milli ödeme sistemi olan TROY’un yeterince gelişememesinin nedenlerini inceliyorum. (Türkiye’de muadili ülkelerde milli ödeme sistemlerinin payı genellikle %60-65 seviyesindedir. GŞ) Özellikle kamu bankalarının ve kamu kurumlarının TROY’a karşı tutumlarına vurgu yaparak bu konuyu ele alıyorum. Son zamanlarda Bloomberg ve bu köşede en büyük kamu bankasının TROY’a karşı tutumunu eleştirdiğim bir yazı kaleme almıştım. Medyada TROY hakkında bu denli detaylı yazı yazan ve konuyu inceleyen başka bir kaynak bulunmuyor.
Türkiye’de yerli ve milli ürünlerin önündeki en büyük engelin devlet kurumları olduğunu en iyi bilenlerden biri olduğumu düşünüyorum. Bu sebeple defalarca devletin TROY’u desteklemesi gerektiğini dile getirdim. Kamu bankalarının, kamu kaynaklarını kullanarak kesinlikle TROY üzerinden ödemeler yapmaları gerektiğini ve bu konuda düzenlemeler yapılması gerektiğini vurguladım. Bürokrasinin kısa vadeli çıkarlarına odaklandığını ve duygusal kararlar aldığını belirttim. Böylece yerli ve milli ürünlerin kullanılmaması için bahaneler üretildiğini ifade ettim.
- Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Kamu Kurumlarına Yerli Kartların Öncelikli Kullanımı Teşvik Ediliyor
Geçtiğimiz hafta, milli ödeme sistemi TROY hakkında Resmi Gazete’de Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlandı. Bu kararın alınmasını uzun süredir istediğimi belirtmek isterim. Cumhurbaşkanlığının bu kararından sonra kamu bankaları ve devlet kurumlarının artık milli ödeme sistemlerine öncelik vermesi gerekecek. Her türlü ödemenin, maaşın ve esnaf desteklerinin öncelikli olarak milli ödeme sistemleri üzerinden gerçekleştirilmesi gerekecek. Bu karar tavsiye niteliğinde olmasına rağmen Cumhurbaşkanlığı Genelgesi olduğundan kamu bankalarının bu konuda bahane bulmaları mümkün olmayacak.
Ancak, kamu bankalarının kamuyla ilgili ödemeler için TROY banka kartlarını önermeleri ve diğer işlemler için yabancı ödeme sistemlerinin kredi kartlarını tercih etmeleri bekleniyor. Bu nedenle TROY yönetiminin aktif bir rol üstlenmesi gerekmektedir. Özellikle 2024 yılında kartlarla yapılan harcamaların %18’inin TROY üzerinden gerçekleştiğini düşünürsek, önemli bir tanıtım kampanyası başlatmanın zamanı gelmiş olabilir.
- Önümüzdeki Dönemde Dijital Ödeme Sistemleri ve Yerli Milli Ürünler
Ödemelerin kartlar veya dijital sistemler aracılığıyla yapılması önemli bir konu haline gelmiştir. Özellikle mobil cihazlar üzerinden barkotlu dijital ödeme sistemleri ve NFC (Yakın Alan İletişimi) gibi kısa mesafe temassız teknolojilerle yapılan ödemelerin yaygınlaşması beklenmektedir. Bu nedenle milli dijital ödeme sistemlerine ilişkin olarak kamu bankaları, devlet kurumları ve bürokrasinin bahane üretmeden önlem alması gerekmektedir.
Ödeme sistemlerinde yerli ve milli ürünleri tercih etmenin neden önemli olduğuna dair birkaç faktör bulunmaktadır. Öncelikle, ödemeler üzerinden çok büyük miktarlar dönmektedir. Milli sistemlerin geliştirilmemesi durumunda kaynakların yurtdışına çıkışı engellenemeyebilir. Ayrıca dijital çağda veriler de büyük bir değer taşımaktadır. Bu nedenle, milli sistemler aracılığıyla Türkiye’nin verilerini ülke içinde tutmanın önemi büyüktür.